Ogórecznik lekarski
Nazwy ludowe: ogórkowe ziele.
Ang. talewort, common borage; franc. bourrache; niem. Gurkenkraut, Boretsch; ros. ogóriecznik aptecznyj.
Roślina dwuletnia, pochodząca z rejonu Morza Śródziemnego, uprawiana w Ameryce Północnej oraz Europie. W Polsce występuje jako zdziczały chwast ogrodowy.
Surowcem zielarskim jest ziele ogórecznika (Herba Boraginis), zawierające żywice, substancje śluzowe, garbniki, sole mineralne (duża zawartość magnezu, krzemu, potasu), kwasy organiczne, cholinę, antocyjany, saponinę.
Ziele ogórecznika, ze względu na zawartość śluzu, działa powlekająco na błony śluzowe jamy ustnej, gardła oraz żołądka, osłania przed drażniącymi bodźcami zewnętrznymi, zmniejsza przekrwienie, a dzięki saponinie ułatwia odkrztuszanie. Wykazuje ponadto właściwości ściągające, bakteriobójcze, przeciwzapalnie, uszczelniające na ściany naczyń włosowatych. Zewnętrznie ogórecznik przyspiesza regenerację naskórka (zawartość krzemionki).
Przetwory z ziela ogórecznika znajdują zastosowanie w stanach zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, gardła, przełyku, przewodu pokarmowego, chrypce, suchym kaszlu, utrudnionym odkrztuszaniu. Zewnętrznie w postaci okładów i kataplazmów na uszkodzoną skórę, w otarciach, czyrakach czy wypryskach skórnych.
Powrót
Oman wielki
Nazwy ludowe: łoman, wielkie ziele, oman prawy.
Ang. elfdock, elecampane, horseheal; franc. grande aunée; niem. echter Alant; ros. diewjasil wysokij.
Bylina, pochodząca z Półwyspu Bałkańskiego, występująca dziko w środkowej Azji i Europie. W Polsce pospolita na zrębach, przy źródłach, w zaroślach.
Surowcem zielarskim jest korzeń omanu (Radix Inulae), zawierający inulinę, olejek eteryczny, sole mineralne, gorycze, fitosterole, żywice.
Korzeń oman wykazuje właściwości wykrztuśne, rozrzedza zalegającą wydzielinę, stymuluje ruch nabłonka rzęskowego. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwrobaczo (zawartość laktonu - heleniny), a ponadto, dzięki zawartości goryczy, pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci.
Przetwory z korzenia omany znajdują zastosowanie w leczeniu zapalenia jamy ustnej, gardła, oskrzeli, w kaszlu i problemach z odkrztuszaniem. Pomocne również w zaburzeniach trawiennych, tj. niedokwaśność, wzdęcia, nadmierna fermentacja, bóle brzucha oraz infekcjach pasożytniczych (wraz z piołunem, wrotyczem, arcydzięglem). Zewnętrznie stosowane w leczeniu trądziku, łojotoku, zapalenia mieszków włosowych i owrzodzeń.
Powrót
Oliwka europejska
Nazwy ludowe: oliwnik europejski, oliwne drzewo, oliwka uprawna.
Ang. common olive, olive-tree; franc. olivier; niem. Olive; ros. olivkovoye derevo.
Drzewo długowieczne, występujące w krajach śródziemnomorskich, południowo-zachodniej części Afryki, Japonii, Indiach, Chile, niektórych stanach USA.
Surowcem zielarskim jest liść oliwki europejskiej (Folium Oleae), zawierający oleuropeinę (polifenol), flawonoidy, alkaloidy, sekoirydoidy. Wykorzystywany jest również olej z owoców, czyli oliwa (Oleum Olivarum), zawierająca znaczne ilości kwasów nienasyconych, w tym oleinowego, linolowego, linolenowego oraz witaminę E.
Liście oliwki europejskiej, dzięki zawartości oleuropeiny, wykazują działanie przeciwwirusowe (skuteczne w walce z opryszczką), przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, wspomagają i wzmacniają układ odpornościowy organizmu. Ponadto obniżają poziom cukru we krwi oraz obniżają ciśnienie krwi. Oliwa z kolei, dzięki zawartości tłuszczów nienasyconych, wykazuje właściwości osłonowe i przeciwmiażdżycowe, obniża poziom złego cholesterolu (LDL).
Przetwory z oliwki europejskiej znajdują zastosowanie w profilaktyce chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, również w schorzeniach żołądka (wrzody, nadkwaśność), kamicy żółciowej, zapaleniu pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Polecana kobietom stosującym hormonalną terapię zastępczą lub antykoncepcję hormonalną.
Powrót
Orzech włoski
Nazwy ludowe: orzech wołoski, orzech grecki.
Ang. walnut, Persian walnut; franc. noyer commun; niem. gemeine Walnuss; ros. oriech grieckij.
Drzewo, występujące w Europie, Azji Mniejszej i Środkowej. W Polsce (zwłaszcza w środkowej i południowej części) często sadzone w ogrodach, dla jadalnych nasion.
Surowcem zielarskim jest liść orzecha włoskiego (Folium Juglandis), zawierający flawonoidy, garbniki, kwas elagowy, karotenoidy, witaminę C, P, B1, olejek eteryczny.
Orzech włoski, dzięki zawartości garbników, wykazuje właściwości ściągające, przeciwzapalne, uszczelniające na ściany naczyń włosowatych, zmniejszając tym samym krwawienia w obrębie przewodu pokarmowego. Jednocześnie pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawia apetyt, wspomaga usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Ponadto, za sprawą kwasu elagowego, działa antyoksydacyjnie i wzmacnia układ odpornościowy.
Przetwory z liści orzecha włoskiego znajdują zastosowanie w biegunce, krwawieniach w obrębie przewodu pokarmowego, nieżytach żołądka i jelit, zaburzeniach trawiennych, tj. wzdęcia, nadmierna fermentacja jelitowa, brak apetytu. Zewnętrznie w postaci płukanek w leczeniu zapalenia jamy ustnej i gardła, okładów w zapaleniu spojówek (wraz z rumiankiem, świetlikiem, krwawnikiem i chabrem bławatkiem) i przemywań w trądziku, zapaleniu skóry, zapaleniu pochwy, nadmiernej potliwości.
Powrót
Ostropest plamisty
Nazwy ludowe: oset miękki, pstrok, podgorzał, kostropacz.
Ang. holy thistle, Lady's Milk; franc. chardon-Marie; niem. Mariendistel; ros. rastoropsza piatnistaja.
Roślina roczna, występująca w południowej Europie, Azji Mniejszej, północnej Afryce. W Polsce zdziczała, porasta ogrody i okolice domostw.
Surowcem zielarskim jest owoc ostropestu (Fructus Silybi mariani), zawierający flawonoidy, flawonolignany (sylimaryna), kwasy organiczne, aminy biogenne, śluzy, gorycz.
Ostropest plamisty, dzięki zawartości sylimaryny, wykazuje działanie silnie odtruwające, ochrania wątrobę przed toksynami, wspomaga jej regenerację, zmniejsza ryzyko niszczenia erytrocytów i hemolizy. Ponadto wykazuje właściwości nieznacznie przeciwzapalne oraz żółciotwórcze.
Przetwory z ostropestu znajdują zastosowanie w leczeniu uszkodzeń wątroby, spowodowanych przez związki chemiczne i toksyny, w zapaleniu wątroby, marskości, stłuszczeniu wątroby, a także w zaburzeniu czynności wydzielniczej wątroby, osłabieniu jej funkcji odtruwającej i autoregeneracyjnej.
Powrót
Ostrożeń warzywny (czarcie żebro)
Nazwy ludowe: oset warzywny, czarcie żebro, chrabust, drapacz łąkowy.
Ang. cabbage thistle; franc. cirse maraicher; niem. Kohl-Kratzdistel, Kohldistel; ros. kapusta chertopolokh.
Bylina, występująca w środkowej i wschodniej Europie oraz na Syberii. W Polsce pospolita w zaroślach i na łąkach.
Surowcem leczniczym jest ziele ostrożenia warzywnego (Herba Cirsii oleracei), zawierające flawonoidy, triterpeny, kwasy organiczne, sole mineralne, kumarynę, garbniki, żywice.
Ostrożeń warzywny wykazuje właściwości przeciwzapalne i bakteriostatyczne w obrębie przewodu pokarmowego, reguluje wchłanianie w jelicie cienkim, ponadto działa moczopędnie oraz wspomaga usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.
Przetwory z ostrożenia stosowane są w zaburzeniach trawienia, biegunkach, nieżycie żołądka i jelit, problemach w przyswajaniu składników pokarmowych, pomocniczo jako środek poprawiający przemianę materii w chorobach skórnych, reumatycznych, również w skazie moczanowej.
Powrót
Ostryż długi (kurkuma)
Nazwy ludowe: szafranica, żółcień, kurkuma, szafran indyjski.
Ang. common turmeric, Indian saffron; franc. curcuma; niem. Turmeris, Kurkuma; ros. kurkuma.
Bylina, pochodząca prawdopodobnie z Indii, obecnie uprawiana w południowo-wschodniej Azji oraz krajach międzyzwrotnikowych.
Surowcem leczniczym jest kłącze kurkumy (Rhizoma Curcumae longae), zawierające olejek eteryczny, sole mineralne, barwniki (m.in. kurkuminę), skrobię.
Ostryż długi wykazuje przede wszystkim właściwości żółciotwórcze oraz żółciopędne – wzmaga znacząco produkcję żółci i ułatwia jej przepływ do dwunastnicy, ale także antyoksydacyjne, bakteriobójcze, przeciwzapalne, hepatoprotekcyjne, oczyszczające organizm.
Przetwory z kurkumy znajdują zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych wątroby i dróg żółciowych, zastojach żółci, kamicy żółciowej, niewydolności wątroby. Ponadto w zaburzeniach trawiennych, wrzodach żołądka i jelit, zespole jelita drażliwego.
Powrót
Owies zwyczajny
Nazwy ludowe: owies siewny.
Ang. oat, common oat; franc. avoine; niem. Hafer; ros. oves.
Trawa roczna, uprawiana w Europie, zachodniej Azji, północnej Ameryce. W Polsce przeważnie uprawiana jako roślina pastewna, czasami dziczejąca.
Surowcem leczniczym są ziarno owsa (Fructus Avenae), zawierające skrobię, celulozę, białka, witaminy B1, B2, B6, E, aminokwasy, sole mineralne (m.in. krzemionkę), kwasy tłuszczowe, sterole, saponiny, oraz ziele owsa (Herba Avenae), zawierające polisacharydy, krzemionkę, saponiny, flawonoidy.
Owies wykazuje szerokie spektrum właściwości. Dzięki saponinom i flawonoidom działa moczopędnie, a dzięki krzemionce utrudnia powstawanie kamieni moczowych. Dzięki błonnikowi i cukrom złożonym wpływa na gospodarkę lipidową oraz reguluje poziom glukozy we krwi, przeciwdziałając cukrzycy. Ponadto poprawia trawienie, a pęczniejąc w przewodzie pokarmowym powoduje uczucie sytości, a także ułatwia wypróżnianie. Zawartość beta-glukanów oraz steroli (m.in. avenasterolu) wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu. Dzięki zawartości makro- i mikroelementów (potas, wapń, magnez, żelazo) oraz witamin z grupy B wzmacnia układ nerwowy, łagodzi napięcie nerwowe, ułatwia zasypianie. Dzięki obecności rozpuszczalnej krzemionki owies poprawia stan włosów, skóry (również za sprawą polifenoli), paznokci, ale także naczyń krwionośnych i narządów wewnętrznych. Dodatkowo owies aktywizuje uwalnianie testosteronu, wpływając korzystnie na męską potencję.
Przetwory z owsa znajdują zastosowanie jako środek obniżający poziom cholesterolu, środek odchudzający, podnoszący odporność organizmu, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, zaparciach, cukrzycy, w profilaktyce kamicy nerkowej, w bezsenności, stanach nadmiernego stresu, bólach reumatycznych. Zewnętrznie w chorobach skórnych.
Powrót