Lawenda lekarska
Ang. common lavender; franc. lavande commune; niem. echter Lavendel; ros. lawanda aptecznaja.
Półkrzew, występujący w rejonie Morza Śródziemnego. Uprawiana w wielu krajach europejskich, głównie w południowej Francji, w Anglii, także w Niemczech, Danii i Polsce.
Surowcem leczniczym jest kwiat lawendy (Flos Lavandulae), zawierający olejek eteryczny (w jego skład wchodzą m.in. cyneol i geraniol), kwasy organiczne, garbniki, sole mineralne, antocyjany, kumaryny.
Kwiaty lawendy wzmagają wydzielanie soków żołądkowych, poprawiają apetyt, ułatwiają trawienie, przeciwdziałają wzdęciom i bólom brzucha spowodowanym nagromadzeniem gazów (mają właściwości wiatropędne), hamują nadmierny rozwój flory bakteryjnej, działają żółciotwórczo i żółciopędnie. Dodatkowo lawenda wykazuje działanie ogólnie uspokajające oraz wzmacniające układ nerwowy.
Przetwory z kwiatów lawendy wykorzystuje się w leczeniu zaburzeń trawiennych, przebiegających z objawami zatrzymania gazów, nadmiernej fermentacji, osłabieniem apetytu, zmniejszeniem perystaltyki jelit, ale również w stanach nerwicowych. Zewnętrznie olejek lawendowy stosowany jest do kąpieli i nacierań przy nerwobólach i chorobach reumatycznych, a także w formie inhalacji jako środek bakteriobójczy w zapaleniach dróg oddechowych.
Powrót
Lebiodka pospolita (oregano)
Nazwy ludowe: duszka, macierzyca, maciereduszka, dziki majeranek.
Ang. wild marjoran, oregano; franc. origan; niem. wilder Dost; ros. duszica obyknowiennaja.
Bylina, występująca w Europie, Azji Mniejszej i na Syberii. W Polsce rozpowszechniona na całym obszarze, porasta brzegi lasów, suche pagórki i wzgórza.
Surowcem jest ziele lebiodki (Herba Origani), zawierające garbniki, substancje gorzkie, olejek eteryczny, żywice, sole mineralne, flawonoidy.
Ziele lebiodki działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych, moczowodów oraz oskrzeli, pobudza wytwarzanie żółci przez wątrobę, wzmaga wydzielanie śliny, soku żołądkowego i śluzu, szczególnie w błonach śluzowych górnych dróg oddechowych, a także zwiększa ilość wydalanego moczu. Wykazuje również właściwości bakteriobójcze oraz wiatropędne.
W ziołolecznictwie przetwory z ziela lebiodki znajdują zastosowanie głównie jako środek poprawiający trawienie, w nieżycie żołądka i jelit, zaburzeniach łaknienia, niedoczynności wątroby, nadmiernej fermentacji jelitowej. Ponadto jako środek wykrztuśny i przeciwbakteryjny w zapaleniu gardła i oskrzeli oraz jako środek moczopędny w skazie moczanowej.
Powrót
Len zwyczajny
Nazwy ludowe: siemię lniane, słowień.
Ang. flax, common flax; franc. lin cultivé; niem. Flachs, Lein; ros. len obyknowiennyj.
Roślina roczna, uprawiana w wielu krajach Europy (w tym w Polsce), Azji, Australii, północnej i zachodniej Afryce, obu Amerykach.
Surowcem leczniczym jest nasienie lnu (Semen Lini), zawierające olej tłusty, śluzy, kwasy organiczne, glikozydy, fitosterole.
Nasiona lnu działają osłaniająco i przeciwzapalnie w chorobach przewodu pokarmowego, przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, w schorzeniach dróg żółciowych oraz nieżytach górnych dróg oddechowych. Ponadto pobudzają ruchy robaczkowe jelit, jak również, wskutek pęcznienia śluzu, zwiększają objętość mas kałowych, ułatwiając wypróżnienie.
Przetwory z nasion lnu stosuje się zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Wewnętrznie jako środek delikatnie przeczyszczający w przewlekłych zaparciach, jako środek powlekający w zapaleniu żołądka i dwunastnicy, chorobie wrzodowej, nadkwaśności, podrażnieniu błony śluzowej (np. lekami), podwyższonym poziomie cholesterolu. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej, do okładów w stanach zapalnych skóry, owrzodzeniach, uszkodzeniach naskórka, pękaniu skóry, spowodowanym suchością.
Powrót
Lipa drobnolistna
Nazwy ludowe: lipinka, lipa tańca.
Ang. littleleaf linden, small-leaved linden; franc. tilluel à petites feuilles; niem. Stein-Linde, Winter-Linde; ros. lipa miełkolistnaja.
Drzewo, występujące w całej Europie, zachodniej Syberii i na Kaukazie. W Polsce pospolita na całym niżu, często sadzona w parkach i przy drogach.
Surowcem zielarskim jest kwiatostan lipy (Inflorescentia Tiliae), zawierający kwasy organiczne, fitosterole, flawonoidy, olejek eteryczny, śluzy, sole mineralne (m.in. manganu), trójterpeny.
Kwiatostan lipy wykazuje przede wszystkim działanie napotne, przeciwgorączkowe i uspokajające, a w dalszej kolejności działanie rozkurczające, ściągające, żółciopędne, moczopędne, wzmaga ponadto wytwarzanie soku żołądkowego.
Przetwory z kwiatostanu lipy znajdują zastosowanie w stanach napięcia nerwowego, nadpobudliwości nerwowej, migrenowych bólach głowy, jako środek napotny w stanach gorączkowych przy przeziębieniu i grypie, zapaleniu gardła oraz oskrzeli.
Powrót
Lnica pospolita
Nazwy ludowe: lniczka, dzikie lwie paszcze, wyżlin, nocne ziele, pantofelki Matki Boskiej, lwia paszczęka, lnianka.
Ang. common toadflax, yellow toadflax; franc. linaire commune; niem. gemeines Leinkraut; ros. lnyanka obyknovennaya.
Roślina wieloletnia, występująca praktycznie w całej Europie oraz północnej i zachodniej Azji. W Polsce pospolicie spotykana przy drogach, na miedzach, skarpach oraz jako chwast zbóż.
Surowcem leczniczym jest ziele lnicy (Herba Linariae), zawierające kwasy organiczne, alkaloid peganinę, garbniki, sole mineralne, pektyny, śluzy, flawonoidy.
Ziele lnicy, dzięki zawartości peganiny, wykazuje właściwości przeczyszczające, działające synergicznie z antrazwiązkami zawartymi w korzeniu rzewienia, liściu senesu, czy korze kruszyny, a tym samym potęgujące ich działanie. Dodatkowo lnica działa moczopędnie, żółciopędnie oraz przeciwzapalnie.
Przetwory z ziela lnicy stosowane są głównie jako środek przeczyszczający, szczególnie u osób starszych i dzieci, często w połączeniu z innymi surowcami przeczyszczającymi. Zewnętrznie stosowane jako środek przeciwzapalny w chorobach skóry (np. trądziku), zapaleniu spojówek, czy żylakach odbytu (hemoroidach).
Powrót
Lubczyk ogrodowy
Nazwy ludowe: łakotne ziele, mleczeń, magi, lubiśnik lekarski.
Ang. garden lovage, bladder seed; franc. livèche; niem. Liebstöckel, Maggikraut; ros. ljubistnik aptecznyj.
Bylina, pochodząca z Afganistanu i Iranu, uprawiana w Europie (również w Polsce), Ameryce Północnej oraz Azji.
Surowcem zielarskim jest korzeń lubczyku (Radix Levistici), zawierający kwasy organiczne, kumaryny, żywice, olejek eteryczny, fitosterole.
Lubczyk zwiększa ilość wydalanego moczu, usuwa kwas moczowy i chlorki, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia trawienie, przeciwdziała wzdęciom i nadmiernej fermentacji jelitowej, działa rozkurczająco na mięśnie gładkie dróg moczowych, jelit i przewodów żółciowych.
Przetwory z korzenia lubczyku znajdują zastosowanie jako środek moczopędny w schorzeniach nerek i dróg moczowych: nieżytach dróg moczowych, pęcherza moczowego i nerek, niewydolności nerek, w dnie moczanowej. Ponadto w zaburzeniach trawiennych, przebiegających z bólami brzucha, wzdęciami, niestrawnością, w niedoczynności wątroby i zmniejszonej ilości żółci.
Powrót
Lukrecja gładka
Nazwy ludowe: słodkie ziele, lycorys, słodkie drzewo, słodki korzeń.
Ang. common sweet-wort, common liquorice; franc. réglisse; niem. gemeines Süsscholz, ros. sołodka gładkaja.
Bylina, występująca w Azji Mniejszej, krajach śródziemnomorskich, południowo-wschodniej Europie. Uprawiana w Indiach, Australii, USA, a także w Polsce.
Surowcem zielarskim jest korzeń lukrecji (Radix Glycyrrhizae), zawierający kumaryny, sole mineralne, żywice, saponiny triterpenowe, fitosterole, aminokwasy, substancje gorzkie, flawonoidy, olejek eteryczny oraz cholinę.
Korzeń lukrecji wykazuje przede wszystkim działanie przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego (inaktywuje histaminę), zmniejsza przepuszczalność włośniczek oraz zapobiega ich rozszerzaniu, zmniejszając przekrwienie błon śluzowych, działa rozkurczająco na mięśnie gładkie żołądka i jelit, dróg żółciowych, oskrzeli oraz moczowodów. Ponadto pobudza ruch nabłonka rzęskowego górnych dróg oddechowych, wykazując właściwości wykrztuśne.
Przetwory z korzenia lukrecji zaleca się w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zapaleniu wątroby, zastojach żółci, przewlekłym nieżycie przewodu pokarmowego, jako środek wykrztuśny w suchym kaszlu, w zapaleniu gardła, nieżycie oskrzeli.
Powrót
Łopian większy
Nazwy ludowe: łopuch, topień, kostropacz, dziady, głowacz, łopień.
Ang. cocklebur, great burdock; franc. grateau, bardane commune; niem. grosse Klette; ros. łopusznik bolszoj.
Roślina dwuletnia, występująca w Europie, Azji Mniejszej, Japonii, Chinach, Himalajach oraz Ameryce Północnej. W Polsce pospolity na nizinach w zaroślach, rowach, przydrożach, na miedzach.
Surowcem zielarskim jest korzeń łopianu (Radix Bardanae), zawierający inulinę, związki poliacetylenowe, olejek eteryczny, kwasy organiczne, śluz, sole mineralne (m.in. siarka i fosfor), fitosterol.
Łopian wykazuje właściwości żółciotwórcze i żółciopędne, pobudza pracę nerek, żołądka, jelit, gruczołów potowych, wzmaga produkcję soków trawiennych i śluzu, ułatwia wchłanianie składników pokarmów, poprawia przemianę materii oraz przyspiesza usuwanie z organizmu jej szkodliwych produktów.
Przetwory z łopianu zalecane są jako środek moczopędny, poprawiający pracę układu pokarmowego w nieżytach żołądka, jelit, wątroby oraz przewodów żółciowych, jako środek napotny i wzmagający przemianę materii, zwłaszcza w różnych przewlekłych schorzeniach skóry (egzemy, trądzik, czyraki, świąd), pomocniczo w łuszczycy. Zewnętrznie - w postaci kąpieli, przemywań czy okładów – łopian działa korzystnie na skórę, ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, toteż skuteczny jest w walce z wypadaniem włosów oraz łojotoku suchym.
Powrót