Arcydzięgiel litwor
Nazwy ludowe: anielskie ziele, archangielski korzeń, anielski korzeń.
Ang. garden angelica, holyghost; franc. archangélique officinale; niem. Engelwurz; ros. dudnik lekarstwiennyj.
Surowcem jest korzeń arcydzięgla (Radix Archangelica), zawierający olejek eteryczny w ilości do 1,5%, związki kumarynowe, furanokumaryny (m.in. ksantotoksyna, angelicyna), fitosterole, flawonoidy (m.in. archangelon), garbniki, triterpeny, kwasy polifenolowe, sole mineralne, witaminy B i C.
Korzeń arcydzięgla pobudza czynności wydzielnicze i wydalnicze, jest środkiem rozkurczowym, wiatropędnym, napotnym, moczopędnym, a także uspokajającym. Jest powszechnie stosowany w zaburzeniach trawiennych, zwiększa ilość soku żołądkowego, ułatwia i przyspiesza trawienie, poprawia przemianę materii, reguluje procesy fermentacji. Przetwory z arcydzięgla działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, żołądka, przewodów żółciowych, usuwając z nich nadmiar napięcia. Podawane są przy nieregularnych wypróżnieniach, zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, przy niedoborze soku trzustkowego, wzdęciach, niestrawności, czy odbijaniu. Arcydzięgiel pobudza pracę nerek, zwiększa ilość wydalanego moczu oraz wzmaga czynność gruczołów potowych, przez co ułatwia usuwanie z ustroju szkodliwych produktów przemiany materii. Znajduje również zastosowanie w stanach nadmiernego rozdrażnienia, stresu, w stanach depresyjnych i lękowych, zaburzeniach snu, wykazując działanie podobne do korzenia kozłka lekarskiego (waleriany).
Przeciwwskazaniem do jego stosowania jest zaawansowana choroba wrzodowa, nieżyt żołądka i jelit oraz okres ciąży.
Powrót
Arnika górska
Ang. mountain arnica; franc. arnica des montagnes; niem. Berg-Wohlverleih; ros. arnika gornaja.
Jest rośliną wieloletnią, kwitnącą od czerwca do sierpnia. Występuje w rejonach górskich i podgórskich niemal całej Europy, Azji Środkowej oraz Ameryki Północnej. W Polsce jest objęta całkowitą ochroną, surowiec pochodzi z upraw.
Surowcem jest koszyczek arniki (Anthodium Arnicae), zawierający w swym składzie flawonoidy, olejek eteryczny, triterpeny, laktony seskwiterpenowe (m.in. helenalinę), kwasy organiczne, fitosterole, karotenoidy, saponiny, związki mineralne, garbniki oraz gorycze.
Preparaty z arniki stosowane są zewnętrznie przy kontuzjach, stłuczeniach, opuchnięciach i owrzodzeniach jako środki przeciwzapalne, gojące, antyseptyczne, przeciwobrzękowe, wzmacniające ściany naczyń włosowatych, zmniejszające bolesność i ułatwiające wchłanianie się płynu wysiękowego. Związki czynne owoców arniki przeciwdziałają sklejaniu się płytek krwi, zapobiegając tym samym tworzeniu się skrzepów żylnych.
Arniki nie należy stosować na otwarte, krwawiące rany, w ostrych stanach zapalnych skóry, a także przy rozległych obtarciach naskórka.
Powrót
Aronia czarnoowocowa
Nazwy ludowe: aronka.
Ang. black chokeberry; fran. aronia noir; niem. Apfelbeere
Aronia jest rośliną wieloletnią, pochodzącą z Ameryki Północnej. Kwitnie w maju i czerwcu, owoce zaś dojrzewają jesienią.
Surowcem jest owoc aronii (Aroniae fructus), zawierający w swym składzie antocyjany, kwasy organiczne, sole mineralne, flawonoidy, garbniki oraz witaminy: C, P, PP, B1, B6.
Przetwory z aronii zwiększają odporność organizmu, działają przeciwgorączkowo, bakteriostatycznie, uzupełniają niedostatki witamin i soli mineralnych, dlatego zalecane są przy zwiększonej podatności na infekcje (zwłaszcza górnych dróg oddechowych), osłabieniu organizmu, po antybiotykoterapii. Zawarte w owocach antocyjany korzystnie wpływają na krążenie obwodowe, a także obniżają nieznacznie ciśnienie krwi. Dzięki obecności garbników i kwasów organicznych, działają ściągająco i przeciwzapalnie.
Powrót